در BI برای ایجاد گزارشات چند بعدی و تحلیل دادهها از مدل سازی چند بعدی (Multidimensional Modeling) استفاده میشود. مدل سازی چند بعدی بر پایهی روش سنتی تحلیلهای بر خط (OLAP) ؛ مکعبهای دادهای، معیارها و ابعاد را ایجاد میکند. در OLAP چند تکنیک ذخیره سازی وجود دارد و به واسطهی آن، با وجود حجم زیادی از دادهها سرعت پاسخ به کوئریها کوتاه است.
با انتشار SQL Server 2012 از سوی ماکروسافت قابلیتها و ابزارهای جدیدی نیز به SQL اضافه شد. یکی از این قابلیتها در بخش هوش تجاری، مدل سازی جدولی یا فهرستی (Tabular Modeling ) میباشد که نوع دیگری از مدل سازی است. از این نوع مدل سازی نیز در ایجاد گزارشات و تحلیل دادهها استفاده می شود.
مدل سازی جدولی بر اساس PowerPivot و برای Excel 2010 ایجاد شده است. در مدل سازی جدولی دادهها در جداول رابطهای سازماندهی میشوند و از دو روش In-Memory و DirectQuery برای ذخیرهسازی استفاده میکند و به همین دلیل سرعت دسترسی به دادهها بسیار بالا است. این نوع مدل سازی برای افرادی که سالهاست با برنامههایی همچون Excel کار میکنند بسیار مناسب است.
جهت استفاده از حالت جدولی در SQL باید در هنگام نصب برنامه مشخص نمود که قصد استفاده از مدلسازی جدولی را داریم.
در جدول زیر برخی از مهمترین ویژگیهای دو مدل چند بعدی و جدولی با یکدیگر مقایسه شدهاند.
ویژگیها | مدلسازی چند بعدی | مدلسازی جدولی | توضیحات |
مدت زمان ایجاد یک Solution | زیاد | کم | در مدلسازی جدولی سرعت ایجاد Solution بسیار بالاتر است. |
مدت زمان یادگیری | زیاد | کم | یادگیری مدلسازی جدولی بسیار سریعتر از مدلهای چند بعدی است. |
نحوه ارتباط میان دادهها | - یک به چند - چند به چند | - یک به چند - چند به چند با استفاده از عبارات DAX | در مدلسازی جدولی فقط با استفاده از DAX میتوان به یک ارتباط چند به چند دست پیدا کرد. |
سلسله مراتبها | - سلسله مراتبهای استاندارد - سلسله مراتبهای پدر فرزندی
| - سلسله مراتبهای استاندارد - سلسله مراتبهای پدر فرزندی با استفاده از DAX | در مدلسازی جدولی فقط با استفاده از DAX میتوان سلسله مراتبهای پدر فرزندی ایجاد نمود. |
ویژگیهای اضافی در مدلسازی | Perspectives, translations, actions, drillthrough, stored procedures, and write-back. | Perspectives and drillthrough. | در مدل سازی جدولی فقط میتوان از drillthrough و Perspectives استفاده نمود. |
زبان برنامه نویسی | MDX | DAX | در مدل سازی جدولی برای نوشتن عبارات محاسباتی از DAX استفاده میشود. |
عبارات محاسباتی | تمامی عبارات محاسباتی ساده و پیچیده | تمامی عبارات محاسباتی ساده و برخی از عبارات پیچیده | در مدل سازی جدولی نمیتوان از بسیاری عبارات محاسباتی پیچیده استفاده کرد. |
توابع تجمیعی | Sum, Count, Min, Max, Distinct Count, None, ByAccount, AverageOfChildren, FirstChild, LastChild, FirstNonEmpty, and LastNonEmpty. | Sum, Count, Min, Max, Average, DistinctCount, and various time intelligence functions like FirstDate, LastDate, OpeningBalanceMonth, and ClosingBalanceMonth. | در این قسمت نیز در مدل چند بعدی بهتر عمل شده است. |
کلیدهای ارزیابی عملکرد (KPIs) | دارد | دارد |
|
تبدیل نرخ ارز
| پشتیبانی توسط Business Intelligence Wizard | پشتیبانی توسط DAX |
|
حجم دادهها جهت دسترسی و ذخیرهسازی | چندین ترابایت | چند میلیون رکورد | مدلسازی جدولی برا حجم وسیعی از دادهها پیشنهاد نمیشود. |
منبع دادهها | بانکهای اطلاعاتی رابطهای | - بانکهای اطلاعاتی رابطهای - فایلهای Excel - فایلهای متنی - OData feeds Azure Data Market- Analysis Services- |
|
ذخیرهسازی دادهها | -MOLAP -ROLAP | - In-Memory -DirectQuery | In-Memory تمامی دادهها در حافظه کش میشوند. DirectQuery دادهها در SQL Server 2012 ذخیره میشوند. |
فشرده سازی دادهها | معمولا تا 3x | معمولا تا 10x |
|
امنیت | - امنیت در سطح عضوهای دایمنشن | - امنیت در سطح هر سطر
|
|
با توجه به جدول بالا به نظر میرسد استفاده از مدلسازی جدولی برای سازمانهای کوچکی که حجم داده کمی دارند بسیار مفید، کم هزینه و مناسب باشد.